M.C. Escher (Leeuwarden 1898 – Hilversum 1972)
“Hol & Bol” (1955)
Maurits Cornelis Escher is een van ’s werelds meest beroemde grafici. Zijn kunst wordt wereldwijd door miljoenen mensen bewonderd, getuige de vele websites op het internet. Hij wordt geboren in Leeuwarden als de vierde en jongste zoon. Na 5 jaar verhuist de familie naar Arnhem, waar hij het grootste deel van zijn jeugd doorbrengt. Nadat hij gezakt is voor zijn eindexamen, en na een kort intermezzo in Delft, begint M.C. Escher met zijn lessen bouwkunde aan de School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten in Haarlem. Al na een week vertelt hij zijn vader dat hij wil ophouden met zijn lessen bouwkunde en zich wil toeleggen op de studie grafische kunsten. Hij wordt hierin gesteund door zijn leraar Samuel Jesserun de Mesquita, aan wie hij zijn tekeningen en linoleumsneden heeft laten zien.
Nadat hij zijn school heeft afgerond reist hij langdurig door o.a. Italië, waar hij zijn vrouw Jetta Umiker ontmoet en met wie hij in 1924 trouwt. Zij gaan naar Rome, waar zij tot 1935 wonen. Gedurende deze 11 jaar reist M.C. Escher ieder jaar door Italië waarbij hij tekeningen en schetsen maakt die hij, later thuis in zijn atelier, gebruikt voor zijn prenten. Net zoals sommige van zijn beroemde voorgangers, Michelangelo, Leonardo da Vinci, Dürer en Holbein, is Escher linkshandig. Naast zijn werk als graficus, illustreert hij boeken, ontwerpt tapijten en bankbiljetten, postzegels, wandschilderingen, intarsia panelen etc. M.C. Escher wordt gefascineerd door de regelmatige geometrische figuren van de wand -en vloermozaïeken in het Alhambra, een veertiende-eeuws kasteel in Granada, Spanje, dat hij in 1922 en 1936 bezoekt.
Tijdens zijn jaren in Zwitserland en gedurende de hele Tweede Wereldoorlog werkt hij met veel energie aan zijn hobby. Hij maakt dan 62 van de in totaal 137 symmetrische tekeningen die hij in zijn leven zal maken. Hij breidt zijn hobby ook uit door deze symmetrische tekeningen te gebruiken voor het snijden van houten bollen. Hij speelt met architectuur, perspectief en onmogelijke ruimtes. Zijn kunst blijft miljoenen mensen over de hele wereld verbazen en in verwondering brengen. In zijn werk herkennen wij zijn uitstekende observatie van de wereld om ons heen en de uitdrukking van zijn eigen fantasie. M.C. Escher laat ons zien dat de werkelijkheid wonderlijk, begrijpelijk en fascinerend is.
“Hol en Bol”, een lithografie uit 1955 heeft nachtmerrie-achtige kwaliteiten: waar is de ingang; gaan we naar boven of naar beneden; zijn we binnen of buiten? De constructie in het midden, waar twee perspectieven samen komen, geeft een duizeligmakend gevoel.
Escher draait alles binnenstebuiten: boven wordt onder, buiten wordt binnen. De mensen, hagedissen en potten die hij in deze omgeving plaatst, verzetten zich tegen deze inversie. Het kijken naar deze figuren plaatst die kijker voor de onmogelijke taak om de holle en bolle wereld met elkaar te verbinden.